Η ΚΟΣΜΟΠΟΤΙΛΙΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΚΑΙ ΜΙΑ ΜΑΧΗ, σ’επιστολή του 1921.
Στο σημαντικό αρχείο του δικηγόρου Δημητράκη Θεμιστοκλέους υπάρχουν επιστολές σταλμένες μεταξύ των χρονολογιών 1892-1947. Μερικές από αυτές στάλησαν από τη Σμύρνη.
Σ’επιστολή ημερομηνίας 28.3.1921 που έστειλε από τη Σμύρνη η Ελένη στο θείο της Δημήτριον Δ.Θεμιστοκλέους, δικηγόρον εις Λάρνακα, περιγράφεται η ζωή στη Σμύρνη της εποχής εκείνης. Ενώ ήταν σε εξέλιξη οι μάχες και γενικά τα γεγονότα, η Ελένη αναφέρεται στην κανονική ζωή των Ελλήνων. Κινηματογράφος, θέατρο από την γνωστή πρωταγωνίστρια Ροζαλία Νίκα με τον ΟΙΔΙΠΟΔΑ, πάρτυ με αξιωματικούς του Στρατού, περίπατοι στην προκυμαία.
Και κάπου σα σφήνα στα γραφόμενα αναφέρει.
« Ο στρατός μας εσταμάτησε κι εδώ είναι όλοι απογοητευμένοι ενω ήλπιζαν ότι σε 2-3 μέρες θα έπεφτε και το Εσκί-Χείρ ( Εσκή Σεχίρ). Τώρα πηγαίνει νέος στρατός κι ελπίζομεν να πέσει κι αυτό επιτέλους.»
Από το διαδίκτυο διαβάζουμε.
«Οι ελληνικές μονάδες, κατά το διήμερο 27 – 28 Δεκεμβρίου(1920) είχαν απωθήσει τις τουρκικές μονάδες, που υποχώρησαν άτακτα προς το Εσκή Σεχίρ. Αναφέρεται ότι υπήρξαν πολλοί αιχμάλωτοι Τούρκοι στρατιώτες, ότι στα ελληνικά χέρια περιήλθε πολεμικό υλικό και ότι καταρρίφθηκε ένα αεροπλάνο της τουρκικής αεροπορίας το οποίο καταστράφηκε εντελώς.
Στη δεύτερη μάχη του Ινονού (23 Μαρτίου – 1 Απριλίου 1921) αντίθετα, όντως η ελληνική ολιγωρία και η έλλειψη εφεδρειών οδήγησε την ελληνική πλευρά στην πρώτη ουσιαστικά καθήλωσή της στην τοποθεσία Αβγκίν – Κοβαλίτσα από τον κεμαλικό στρατό, που πλέον εμφανιζόταν πλήρως οργανωμένος, σε αντίθεση με την εικόνα που παρουσίαζε τα προηγούμενα δύο έτη. Έτσι, η δεύτερη μάχη του Ινονού κατέληξε σε επιτυχία των τούρκικων δυνάμεων που πέτυχαν να ανακόψουν την ελληνική προέλαση. Η εξέλιξη αυτή προβλημάτισε την ελληνική ηγεσία, η οποία αποφάσισε να γίνουν επιχειρήσεις για την κατάληψη των σιδηροδρομικών γραμμών της γραμμής Εσκί Σεχίρ-Αφιόν Καραχισάρ-Κιουτάχεια, με στόχο τη διακοπή του ανεφοδιασμού του εχθρού.
Στις 28 Ιουνίου του 1921 και ενώ είχε σταματήσει κάθε διπλωματική πρωτοβουλία, η ελληνική επίθεση επαναλήφθηκε από 4 σημεία: 4 Μεραρχίες που εξόρμησαν από την Προύσα προσέβαλαν τους τομείς Ουσάκ, μοίρα αεροπλάνων βομβάρδισε την Κιουτάχεια, ενώ τα ελληνικά τμήματα έδωσαν σφοδρή μάχη γιά το Εσκή Σεχίρ, με αποτέλεσμα τελικά αυτό να πέσει στα χέρια των Ελλήνων στις 6 Ιουλίου, που ηταν σημαντικότατος σιδηροδρομικός κόμβος.»
Αυτά σαν μια μικρή αναφορά στα γεγονότα των ημερών που προηγήθησαν της μικρασιατικής καταστροφής. Μέσα από μια λιτή αναφορά σε επιστολή που στάληκε στην Κύπρο.
ΛΟΥΗΣ ΠΕΡΕΝΤΟΣ